Tiểu sử của Michael Ondatjee:
Michael Ondatjee sinh ngày 12 tháng 9 năm 1943. Ông được sinh ra ở Sri Lanka nhưng mang quốc tịch Canada. Tốt nghiệp Cử Nhân ở đại học Toronto và Cao Học ở Queen’s (Canada ). Ông là giảng viên của Đại học York và Glendon từ năm 1971 đến năm 1988. Ngoài viết văn, ông còn làm thơ và viết phim truyện. Ông được rất nhiều giải thưởng trong đó tác phẩm The English Patient được giải Booker và giải thưởng Governor General. Tác phẩm được viết theo thể loại văn xuôi của ông gồm có Anil’s Ghost, The English Patient, In the Skin of a Lion, Coming Through Slaughter, và Divisadero.
Truyện xảy ra vào thời kỳ thế chiến thứ Hai ở miền Nam nước Ý. Chiến tranh đang ở giai đoạn kết thúc. Quân đội Đồng Minh ở miền Nam nước Ý đang kéo quân về miền Bắc. Hana, cô y tá hai mươi tuổi gốc người Canada, nhất quyết tách hàng ngũ ở lại miền Nam nước Ý. Hana cũng giữ ở lại với cô một bệnh nhân vô danh người Anh. Hai người ở trong một ngôi nhà thờ cổ trước đây được dùng làm bệnh xá. Không ai biết tung tích của người bệnh nhân này. Ông ta nói tiếng Anh đúng như giọng của người Anh. Một nhóm dân thuộc bộ lạc Bedouin sống trong sa mạc Sahara bắt gặp ông ta đứng gần một chiếc phi cơ bị rơi và ông bị bỏng nặng. Họ cứu ông ta khỏi chết nhưng ông ta bị biến dạng đến độ không còn nhận được mặt mày. Ông ta không nhớ tên và quá khứ của mình tuy thế ông ta nhớ tất cả những chi tiết về kỹ thuật chế tạo, đặc tính cũng như cách sử dụng nhiều loại vũ khí. Sau đó David Caravaggio và Kip cũng gia nhập nhóm với Hana và bệnh nhân người Anh. David Caravaggio là bạn của bố của Hana. Vốn là tay móc túi chuyên nghiệp và nhờ tài này ông được kết nạp vào hàng ngũ gián điệp của Anh với nhiệm vụ ăn trộm tài liệu của Đức. Vì có người phản bội, tung tích của David bị tiết lộ. Ông bị quân đội Đức tra khảo đến độ cắt mất hai ngón tay cái của ông. David truy tìm những kẻ phản bội này và đã giết vài người để trả thù. Ông vẫn còn gắt gao truy lùng Almásy một bá tước gốc người Hungary . David tìm đến với Hana một phần vì nàng là người đồng hương, một phần vì ông ta bị nghiện morphine, thuốc dùng để giảm đau khi hai ngón tay cái của ông bị cắt đứt, và biết Hana có dự trữ morphine để chữa đau cho bệnh nhân người Anh. Kíp là người Ấn Độ, chuyên viên phá gỡ bom mìn làm việc cho người Anh. Anh nghe tiếng đàn dương cầm của Hana vọng ra từ ngôi nhà thờ cổ nên lần mò tìm đến với mục đích ngăn ngừa tai nạn vì lính Đức thường gài bom vào đàn trước khi rút quân ra khỏi làng. Hana và Kíp là những người bị chiến tranh cướp mất người thân nên họ trở thành chai đá. Dần dần cả hai giúp nhau thoát khỏi tình trạng chai đá của tâm hồn, họ trở nên cởi mở với nhau hơn rồi yêu nhau. Kíp cũng rất hợp chuyện với bệnh nhân người Anh. David ngay từ lúc đầu đã nghi ngờ bệnh nhân người Anh là Bá tước Almásy, người đã phản bội và hậu quả của sự phản bội này là David bị mất hai ngón tay cái.
Bệnh nhân người Anh đang chết dần mòn nên không còn muốn dấu diếm tông tích của mình. Ông xem như mình đã chết từ lâu, kể từ khi trái tim ông đã chết. Thêm vào đó là David biết cách khai thác tin tức bằng cách cho bệnh nhân dùng morphine và rượu. Bệnh nhân người Anh đưa mọi người vào thăm quá khứ của ông. Ông ta chính là Almásy.
Nhóm thám hiểm, do một Bá tước người Hungary tên là László de Almásy dẫn đầu, đang vẽ bản đồ sa mạc Sahara . Đôi vợ chồng trẻ tuổi và giàu có, Goeffrey và Katherine Clifton tham gia đoàn thám hiểm và được Almásy tiếp nhận nồng hậu vì máy bay của Goeffrey sẽ giúp công việc dễ dàng hơn. Goeffrey là nhân viên tình báo của Anh có nhiệm vụ chụp ảnh sa mạc Sahara từ không trung để làm bản đồ phục vụ cuộc chiến tranh thứ hai đang bắt đầu bùng nổ; cô vợ trẻ xinh đẹp được Goeffrey mang đi khắp nơi với mục đích ngụy trang công việc. Theo đoàn thám hiểm nhiều tháng khi Goeffrey bận việc đã tạo cơ hội để tình yêu giữa Almásy và Katherine nảy nở. Trở về Cairo hai người tiếp tục yêu nhau say đắm nhưng Katherine dần dần đoạn tuyệt với Almásy vì sợ chồng khám phá và cũng vì hai người thường có những chuyện bất hòa. Khi mới yêu nhau Almásy cho biết chàng không thích bị xem là sở hữu của bất cứ người nào cho dù có yêu đến mấy đi nữa, tuy nhiên về sau chàng là người rất ghen tuông thường làm Katherine đau đớn vì mạnh tay. Cuộc tình tan vỡ Almásy trở lại với sa mạc tiếp tục công việc. Goefrey tình nguyện đón Almásy khi công việc xong. Thay vì đón Almásy, Goeffrey vốn đã biết chuyện tình của Almásy và vợ, chở Katherine theo với âm mưu giết vợ, tình địch và tự tử. Goeffrey cho máy bay tông vào tình địch nhưng Almásy thoát chết, Goeffrey vong mạng, và Katherine bị thương nặng. Almásy phải để Katherine ở lại một hang động rồi đi bộ vượt sa mạc để tìm cách cứu người yêu. Khi ông đến một thành phố gần nhất để cầu cứu thì thế chiến thứ Hai đã bùng nổ. Ông bị người Anh bắt giam vì họ không tin ông. Ba năm sau ông trốn khỏi tù rồi mang tất cả tài liệu và bản đồ Sahara giao cho Đức để đổi lấy nhiên liệu và những thứ cần thiết để ông có thể đến chỗ giấu của một máy bay cũ và dùng máy bay này đi đến hang động anh đã để Katherine ở lại dù ông vẫn biết là đã quá trễ. Máy bay của ông bị rơi và bốc cháy trong sa mạc. Vì ông giao bản đồ và tài liệu cho Đức nên người ta khám phá ra điệp vụ của David. Sau khi nghe Almásy kể lại vì sao ông ta phản bội David không giết Almásy một phần Almásy đã gần đất xa trời, một phần vì cảm động với mối tình của Almásy và Katherine. Khi nghe tin Đồng minh thả bom nguyên tử trên đất hai thành phố lớn của Nhật, Kíp cho là hành động này là cử chỉ bất nhân của người da trắng đối với người da màu nên từ bỏ quân đội và chia tay với Hanna. Rất ngầm, Almásy cũng cho là Đồng minh đã phản bội ông khi giam giữ ông vì thế ông không cứu Katherine kịp thời. Sự phản bội trong chiến tranh chỉ là trò trẻ con so với sự phản bội trong thời bình.
Hanna yêu mến Almásy bởi vì bố của Hanna cũng bị thương và bị bỏng rất nặng, trong trận chiến này. Người ta đã phải bỏ ông lại trên một căn gác nuôi chim bồ câu. Ông chết trong đau đớn và cô đơn. Hanna đã săn sóc bệnh nhân Anh như thể tự xoa dịu nỗi ray rức là đã không thể chăm sóc người cha lúc lìa đời. Về sau Kip trở thành Bác sĩ, lấy vợ có con nhưng thường nghĩ đến Hanna.
Ondatjee lôi cuốn người đọc với giọng văn đầy âm điệu như thơ. Văn của ông cũng rất tượng hình, cho người đọc cảm giác đang nhìn một tấm ảnh nghệ thuật hay xem một đoạn phim. Ông quan sát tinh tế, nhận xét sắc bén, bày tỏ những quan sát nhận xét này một cách chắt lọc cô đọng biểu lộ sự thông thái đầy triết lý.
Quyển sách này chứa đựng hai chuyện tình, một xảy ra trong quá khứ và một xảy ra trong hiện tại. Nhân vật chính bao gồm bốn cuộc đời hoàn toàn khác biệt nhau, một nữ trợ tá, một tên trộm chuyên nghiệp, một bệnh nhân, và một chuyên viên tháo gỡ bom mìn.
Chuyện tình trong quá khứ là mối tình say đắm, trái ngang và tội lỗi, của Almásy và Katherine, xảy ra trong khung cảnh đầy phiêu lưu và rất kỳ bí của sa mạc Sahara và ở Cairo , thủ đô Ai Cập vùng đất đặc biệt chứa rất nhiều hình ảnh của Ai cập thời tiền sử. Trong phim Almásy (Ralph Fiennes) và Katherine (Kristin Scott Thomas) là một đôi nhân tình xứng đôi. Tuy nhiên trong truyện cho biết Almásy hơn Katherine ít ra là mười lăm tuổi. Tóc ông đã bắt đầu rụng và thưa, tuy nhiên Katherine bị hấp dẫn bởi sự hiểu biết của ông. Nàng quan sát, học hỏi, ngưỡng mộ rồi trở nên yêu ông. Thời bấy giờ, Ai Cập là nơi trao đổi tin tình báo. Nơi đây xảy ra những cuộc đụng độ nảy lửa trong sa mạc giữa Đồng Minh và phe Trục mà không ai dám nói đến. Vào năm 39 đối với các sắc dân sống trong sa mạc máy bay từ trên trời rơi xuống sa mạc không phải là chuyện lạ. Quyển sách đưa người đọc vào một thế giới lạ lùng và khắc nghiệt. Nơi đây có những cơn bão cát nóng đến độ có thể đốt cháy bất cứ những gì trên đường chúng đi ngang, hay những ốc đảo chỉ xuất hiện trong một thời gian rất ngắn, khi có mưa cây cối mọc lên thật nhanh rồi sau đó khi nước cạn, cả ốc đảo biến mất không để lại dấu vết nào. Nơi đây có những con đường mà trước kia là đáy sông. Trên tường của nhiều hang động trên các vách đá cao dựng đứng vẫn còn rất nhiều tranh vẽ nhiều tư thế của người bơi lội bởi vì ngày xưa những hang động này nằm chìm dưới đáy hồ.
Chuyện tình trong thời hiện tại là tình yêu của Kip và Hana, hai con người bị ù lì chai đá vì chiến tranh. Nhờ tình yêu họ cởi bỏ lớp da lãnh đạm, bộc lộ hai tâm hồn nhạy cảm và đơn độc. Họ yêu nhau chỉ biết ngày hôm nay, không dám nghĩ đến ngày mai. Chuyện của đôi tình nhân trẻ tuổi này xảy ra trong một khung cảnh lãng mạn nơi có những bức tranh cổ của Verdi, những bức tượng điêu khắc, những nguồn nước phún, vườn hoa, trong lâu đài, nhà thờ cổ của Medicis ở miền Nam nước Ý. Tình yêu của Kip và Hana chấm dứt khi họ nhận ra sự phi lý của chiến tranh và sự hy sinh của họ cũng không kém phần phi lý.
Có thể nói Ondatjee là một nhà văn có tài phù thủy. Ông táo bạo kết hợp tinh túy của hai nền mỹ thuật, Ai Cập thời tiền sử và La Mã từ thế kỷ 15 và 16, rồi dùng tính chất tàn phá của kỹ thuật vũ khí hiện đại để tương phản với sự tinh túy của mỹ thuật trong tác phẩm này. Ông đã biến hóa một cách rất vi diệu, những tài liệu kỹ thuật gỡ bom phá mìn khô khan thành ra những giây phút căng thẳng gay cấn khi sự sống có thể bị Tử thần tước đoạt trong đường tơ kẻ tóc, lôi cuốn đến độ người ta thấy tiếc nuối khi chấm dứt quyển sách.
Quyển sách có một số chi tiết không hợp lý. Phi cơ của Almásy bị rơi ở Sahara. Ông bị bỏng nặng da trở thành màu đen như than không còn hình dáng ban đầu, không có giấy tờ chứng minh, nói giọng Anh như người Anh bởi vì tuy ông là người Hungary ông đã học tiểu học ở Anh. Nếu người ta ngỡ ông là người Anh thì tại sao lại chở ông qua miền Nam của Ý, hai quốc gia cách nhau cả một cái biển? Tại sao Almásy được người ta mang theo khắp nơi, được bảo vệ, được săn sóc dù không ai biết tông tích thật của ông trong khi bố của Hana đã bị bỏ lại ngay trên chiến trường ông tham gia? Phi cơ của ông bị cháy từ khi ông còn ở trên không trung. Ông phải cho phi cơ lộn ngược đầu để có thể rơi ra khỏi phi cơ bằng chính trọng lượng của ông ta khi ông không còn sức lực để tự rút chân ra khỏi chỗ ngồi. Ông bị bốc cháy từ khi còn mang dù trên không trung, thế thì làm sao ông có thể mang theo quyển lịch sử của Herodotus, một bảo vật mà ông đã ghép vào những hình ảnh, lưu niệm của Katherine, kể cả mảnh giấy kẹo? Vâng, tuy tôi chẻ sợi tóc làm tư, nhưng những điểm hay của quyển sách này đã làm tôi say mê đến độ bỏ qua những chi tiết không hợp lý này.
Trích đoạn:
Đàn bà thường đòi hỏi tuyệt đối ở người yêu. Mà tôi lại thường xuyên biến vào lòng đất vì nhiệm vụ trong quân đội. Nàng lo ngại về chồng của nàng, về những điều cấm kỵ không thể dây vào nếu muốn giữ danh dự, về bản tính của tôi vốn không muốn lệ thuộc hay quị lụy ai; chuyện tôi thường xuyên biến mất làm cho nàng nghi ngờ tôi, và tôi cũng nghi ngờ là nàng không yêu tôi. Đó là những nghi kỵ vô lý, những sợ hãi vô cớ vì bị tù túng giam hãm của những cuộc tình gian dối.
“Em nghĩ anh trở nên bất nhân,” nàng bảo tôi.
“Anh không phải là kẻ phản bội duy nhất.”
“Anh chẳng đoái hoài đến ai cả – giả như có chuyện gì không hay xảy ra với chúng ta. Anh bỏ rơi tất cả mọi liên hệ tình cảm vì sợ bị ràng buộc, vì không muốn người khác lệ thuộc vào mình, hay mình bị lệ thuộc vào người khác. Anh sợ cả việc bị đặt cho một cái danh xưng hay gán cho một nhãn hiệu nào đó. Anh cho đó là điểm hay, là đặc tính tốt, nhưng em nghĩ anh thật là bất nhân. Nếu mà em đi rồi thì anh sẽ tìm đến với ai? Anh có đi tìm người yêu khác không?
Tôi im lặng.
“Chối biến đi chứ, anh lặng thinh như thế là hèn lắm.”
Nàng luôn luôn yêu thích chữ nghĩa, yêu chúng lắm, lớn lên trong chữ nghĩa mà. Chữ nghĩa làm sáng tỏ vấn đề, mang lý do đến, cụ thể hóa. Trong khi tôi cho rằng chữ nghĩa làm biến dạng tình cảm như nhìn thấy phần của cây gậy bị nhận chìm trong nước.
Nàng quay trở về với chồng.
Từ giờ trở đi, nàng thì thào, chúng ta sẽ tìm thấy linh hồn hoặc sẽ mãi mãi đánh mất linh hồn.
Biển còn có thể bị mang dời đi chỗ khác, tại sao những kẻ yêu nhau không thể bỏ nhau? Hải cảng của Ephesus, những dòng sông của Heraclitus bị xóa mất rồi được thay thế bằng những nhánh sông cạn đầy bùn. Vợ của Candaules trở thành vợ của Gyges. Thư viện bị thiêu hủy.
Chúng ta nên giải thích chuyện chúng mình như thế nào? Một sự phản bội đối với những người chung quanh hay là niềm ao ước có được một đời sống khác?
Nàng trở vào nhà của nàng, bên cạnh chồng nàng, và tôi trở về tìm vui trong quán rượu.
Ta sẽ nhìn vầng trăng,
Nhưng chỉ thấy bóng nàng.
Blog Chuyện Bâng Quơ 