Đọc thơ tưởng niệm nhà thơ lớn, ôn lại ca dao.

“Ta về một bóng trên đường lớn
Thơ chẳng ai đề vạt áo phai”
(Ta Về – Tô Thùy Yên)

Buổi sáng quét sân, hoa khô lá rụng đầy, lẩn thẩn nhớ mấy câu thơ của nhà thơ nổi tiếng vừa mới qua đời. Hai câu thơ trích trong bài Ta Về khiến tôi nhớ đến mấy câu ca dao. Tôi vốn yêu thích ca dao, và thể thơ lục bát, dù suốt đời chẳng làm nổi mấy câu gọi là thơ.

“Người về ta chẳng cho về
Tay níu vạt áo, tay đề câu thơ
Câu thơ ba chữ đành rành
Chữ trung, chữ hiếu, chữ tình là ba
Chữ trung thời của phần cha
Chữ hiếu phần mẹ, đôi ta chữ tình.”

Bài ca dao nói lên cảm giác nuối tiếc, dùng dằng, xao xuyến của hai người đang yêu chia tay nhau thì hai câu thơ trong bài Ta Về càng tương phản cảm giác cô độc của một người không còn ai yêu thương bên mình.

Cũng vẫn trong bài Ta Về, đoạn thơ sau đây như một lời tạ lỗi vì đã bội tình bạc nghĩa.

“Ta về dẫu phải đi chân đất
Khắp thế gian này để gặp em
Đau khổ riêng gì nơi gió cát
Thềm nhà bụi chuối thức thâu đêm.”

Thức thâu đêm hay khóc thâu đêm, hay khóc lặng lẽ trong đêm thâu? Đi chân đất thì chẳng đủ để chuộc lỗi. Ngày xưa Tiết Đinh San cầu Phàn Lê Huê phải tam bộ nhất bái kia kìa nhà thơ ơi. Ông thật là may mắn vì được tha thứ, có lẽ người tha thứ cũng chẳng cần đọc đoạn thơ kia.

“Gió đưa bụi chuối sau hè
Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ
Con thơ tay ẵm tay bồng…”

Vẫn trong Ta Về, hai câu:

“Ta về như nước Tào Khê chảy
Tinh đẩu mười năm luống nhạt mờ.”

khiến tôi liên tưởng đến một người đứng nhìn sao nghĩ đến những chuyện phù du của cuộc đời bên cạnh sự trường tồn của thiên nhiên, trời và đất.

“Đêm qua ra đứng bờ ao,
Trông cá, cá lặn, trông sao, sao mờ.
Buồn trông con nhện giăng tơ,
Nhện ơi nhện hỡi, nhện chờ mối ai?
Buồn trông chênh chếch sao Mai,
Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ?
Đêm đêm tưởng dải Ngân Hà,
Chuôi sao tinh Đẩu đã ba năm tròn.
Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn,
Tào Khê nước chảy hãy còn trơ trơ.”

Tấm ảnh chụp con sóc đang gặm mẩu bánh mì trong công viên ở Washington DC. Ảnh chẳng liên hệ gì với mấy câu suy tư vớ vẩn của tôi.

Mới càm ràm chuyện bụi chuối sau hè của một người thất trận cô đơn, lại thấy trong computer có tấm ảnh đôi rùa nằm sưởi nắng bên nhau. Nó làm tôi tưởng tượng đến hạnh phúc của một đôi vợ chồng tuổi già vẫn bên nhau và không có cắn nhau hay cãi nhau.