Đi hết đường mòn dọc theo kênh D&R

Bắt đầu từ ngày 21 tháng Năm, ông Tám dẫn tôi đi Delaware and Raritan Canal Trail bằng xe đạp. Chúng tôi đi từng chặng, mỗi tuần đi một hay hai lần. Dịch chữ trail ra thành đường mòn thì nghe cũng tạm tạm thôi. Tôi không biết dùng chữ nào cho sát nghĩa hơn. Ông Tám cho rằng cả chiều dài con đường mòn này thật ra chính là con đê ngăn nước kênh. Nếu dịch chữ trail là đường đê con đê liệu người đọc có bắt bẻ? Tôi bị người đọc từ trẻ đến già bắt bẻ mãi tôi cũng phát mệt. May là dịch không lương, viết không có nhuận bút. Hầu hết chiều dài con đường 77 miles (124km) này là đường đất có trải đá. Có nơi rộng rãi hai ba chiếc xe đạp chạy song song vẫn còn chỗ. Có nơi hẹp chỉ vừa đủ cho hai chiếc xe đạp, mỗi chiếc xe chạy một chiều. Lấn nữa là có người sẽ lọt xuống kênh.

Đường mòn này có ba phần. Một phần là đường mòn dọc theo đường rầy xe lửa; hai phần còn lại trước kia là towpath, đường dành cho xe lừa dùng để kéo những chiếc barge (thuyền bè, phiên âm theo tiếng Pháp là xà lan) chở hàng hóa trên dòng kênh. Vì là đường dọc theo đường xe lửa và đường xe thồ nên suốt chiều dài con đường này rất bằng phẳng, nếu có độ dốc thì rất ngắn và rất ít để dễ dàng cho công việc chuyên chở. Và vì bằng phẳng nên con đường này rất được người đi xe đạp yêu chuộng.

Sông Delaware nằm bên trái của tiểu bang New Jersey, làm ranh giới của hai tiểu bang Pennsylvania và New Jersey. Sông Raritan, nhỏ hơn sông Delaware, nằm ở miền giữa tiểu bang New Jersey, hợp bởi hai nhánh Đông Tây từ vùng núi cao, chảy vào biển Atlantic (Đại Tây Dương). Trước khi có con kênh D&R (viết tắt của Delaware and Raritan), ghe tàu hàng hóa từ Pennsylvania chở đến New Jersey và New York thường phải chạy đến điểm cuối cùng của New Jersey là Cape May rồi chạy theo ven biển Đại Tây Dương ngược lên New York. Năm 1830 người ta cho đào con kênh nối liền sông Delaware và sông Raritan để tiện việc chuyên chở hàng hóa, đặc biệt là chở than đá.

Đường mòn D&R có hình dáng của chữ V. Điểm cuối của chữ V tựu vào ở Trenton, thủ phủ của tiểu bang New Jersey. Từ nhà tôi bắt vào nhánh phía Đông của đường mòn khá gần, lái xe chừng 15 phút là đến.

Ngày 21 tháng Năm, đi từ Kingwood Boat Launch, nhánh phía Tây dọc theo sông Delaware. Nhánh này đi ngang Prallsville Mill and Lock, Stockton, và Lambertville. Đây là những thành phố nhỏ, đẹp, và cổ kính. Tôi đã có lần nói Lambertville là thành phố nhiều người đến thăm vì nơi đây tập trung nhiều họa sĩ, nghệ sĩ, và các nhà thủ công. Ở đây tôi gặp một con nai đứng gần sát đường mòn, thấy người mà không sợ, không bỏ chạy.

Ngày 4 tháng Sáu, đi tiếp con đường mòn D&R ngang qua Washington Crossing Bridge đến gần cuối nhánh phía Tây. Khoảng 2 miles cuối cùng ngang qua khu chung cư, nhiều nơi có vẻ hỗn độn. Lúc quay về tôi chụp được ảnh con vạc bay ngang chỗ tôi đứng. Đoạn đường này dài chừng 13 miles. Buổi chiều tôi đạp xe lết lết, chạy hoài mỏi muốn chết mà không thấy hết đường.

Ngày 9 tháng Sáu, bắt đầu ở nhánh phía Đông từ Millstone đi ngược về hướng Zarephath gần nơi sát nhập vào con sông Raritan. Ở chỗ này tôi gặp con rùa mà các bạn bảo là giống cái nón sắt. Và tôi gặp hai con rắn đang quấn người vào nhau ngay trên đường đi, có lẽ đang giao hoan. Hình hơi tối, và tôi biết các bạn có nhiều người rất sợ rắn nên tôi sẽ không đăng ảnh, dù nó khá đặc biệt, khơi dậy óc tò mò của người xem. Rùa thì nhiều lắm, dọc theo con đường mòn này, cả hai nhánh Đông và Tây đều có vô số rùa. Nhỏ cở đồng xu 25 cents. Lớn thì bằng cái bánh xe hơi.

Ngày 13 tháng Sáu đi tiếp nhánh Đông, từ Millstone đến Kingston, chiều dài chắc gần 13 dặm (21 km).

Ngày 19 tháng Sáu, đi được chừng hai dặm thì trời mưa. Mưa to ướt quần áo và sợ ướt máy ảnh nên quay về.

Ngày 21 tháng Sáu, bắt đầu từ Kingston đi đến gần cuối đường nhánh Đông, qua khỏi cây số 2 có nghĩa còn chừng ít hơn 2 dặm là đến điểm cuối của chữ V, gần thủ phủ Trenton. Đoạn đường này chúng tôi phải băng qua đường cao tốc, đường số 1 là con đường quốc lộ, liên tiểu bang từ Bắc xuống Nam. Ở cuối đường, con kênh hẹp lại. Đường đi ít bóng râm.

Tóm lại đoạn đường này không có gì kỳ vỹ nhưng trong những ngày không được đi chơi xa, có chỗ để đi xe đạp, tập thể dục, xem người ta chèo thuyền câu cá cũng đỡ cuồng chân hay nóng bức.