Hải âu

Có một hôm đi bộ, chúng tôi ngồi nghỉ ăn trưa. Con hải âu từ xa bay đến. Ban đầu nó chỉ là cái chấm nhỏ, đảo qua đảo lại, vụt lên vụt xuống. Nhìn nó một hồi, tôi đoán nó nhìn thấy thức ăn của chúng tôi, và tôi e ngại nó sẽ nhào xuống cướp thức ăn. Nhưng hải âu đã không làm như tôi đoán. Chập sau nó bay đi, không biết vì nó không thích thức ăn của tôi, hôm đó có potato chips, hay đó không phải là ý định của nó. Cũng có thể nó nhát gan, không dám cướp thức ăn của con người?

Ở bờ biển gần nhà, mùa hè thỉnh thoảng chúng tôi đi chơi, hải âu rất dạn dĩ vì quen với loài người. Người đi biển hay cho hải âu ăn bằng thức ăn họ mang theo. Riết rồi quen, bọn chúng dám cướp thức ăn của người.

Để ý tôi thấy, hải âu xuất hiện nhiều nơi, khá xa biển. Nhà tôi ở cách biển gần một giờ lái xe, tuy vậy hải âu đậu trên mặt hồ đóng băng (mùa đông) gần nhà khá đông, gần cả trăm con. Chỗ tôi làm việc, còn xa biển hơn nữa, ngó ra cửa sổ tôi thường thấy hải âu. Ít nhất là một con đậu trên cột đèn. Đậu rất thường xuyên đến độ tôi xem nó là bạn của tôi. Có một con hải âu khác thường, chẳng hiểu tai nạn làm sao mà nó bị mất một chân. Tôi biết chim thường hay đứng một chân, còn chân kia rút vào trong cánh để nghỉ ngơi hay ủ ấm. Tuy vậy con chim này bị mất một chân. Chân kia chỉ còn một khúc ngắn.

Hải âu là loại chim cỡ trung bình, như chim quạ. Tôi chưa hề thấy hải âu khi còn là chim non nên không biết nó màu gì. Hải âu thường màu trắng, hoặc hơi xám. Hải âu vùng tôi ở, mỏ chim có một vòng màu nâu đậm chung quanh như đeo chiếc nhẫn. Nhiều người có thiện cảm với hải âu, hơn quạ, có lẽ một phần vì chúng màu trắng. Trong văn, truyện gần đây, có một truyện dành cho trẻ em, nhưng người lớn đọc cũng thích. Truyện nói về một con hải âu đã nuôi một con mèo và dạy cho nó biết bay.

Hải âu hiền hay dữ? Cái mỏ của nó thật nhọn, cứng, và rất sắc bén. Hải âu săn cá làm thức ăn, nhưng cũng ăn các loại thức ăn khác, hạt, trái, kể cả thức ăn của loài người. Hải âu có thể sống thành từng đoàn, nhưng có thể sống lẻ tẻ một vài con trong đất liền (xa biển). Loài người chúng ta, đa số có lẽ nghĩ rằng hải âu hiền vì thế chúng thường xuất hiện một cách rất thơ mộng trong truyện, phim, và bài hát. Những cánh chim lao chao, chấp chới trên mặt nước. Tôi nghĩ đến Hải Âu Phi Xứ (của Quỳnh Dao, phải không?)

Tuy vậy trong phim The Birds của Hitchcock, và phim The Lighthouse (2019, Robert Eggers đạo diễn, Willem Dafoe và Robert Pattinson là diễn viên chính) dựa vào truyện ngắn viết dang dở của Edgar Allan Poe thì hải âu rất đáng sợ. Trong phim The Birds của Hitchcock, hải âu đi từng đoàn rất đông, tấn công người, mổ rỉa rói vào những bộ phận hiểm yếu của con người cho đến khi nạn nhân chết đi. Còn trong phim The Lighthouse, tuy chỉ có một con nhưng nó trước nhất là báo điềm dữ và sau đó tấn công người chăm sóc hải đăng.

Hải âu trong vở kịch Seagull của Anton Chekhov thì hiền lành, tượng trưng cho một cô gái đẹp, cuộc đời bị hủy hoại dưới tay kẻ đi săn.

Nữ diễn viên Irina Arkadin, nhan sắc bắt đầu phai tàn, có người yêu là nhà văn Boris Trigorin. Irina đưa Boris về nông trại của người anh của nàng để nghỉ hè. Irina có đứa con trai tên Konstantin Treplev. Chàng tuổi trẻ này yêu một cô gái tên Nina Zarechnaiy. Nina ôm mộng làm diễn viên, muốn thoát khỏi đời sống đơn điệu ở nông thôn, và ngay lập tức bị thu hút bởi sự nổi tiếng của nhà văn Boris. Điều này khiến Konstantin trở nên ghen tức. Một hôm, Nina chèo thuyền đưa Boris đi ngắm cảnh, Konstantin nổi giận bắn chết một con chim hải âu, và ném xác hải âu trước mặt Nina. Boris mở sổ hí hoáy ghi vào. Khi Nina thắc mắc nhà văn viết gì, Boris giải thích:

“Đây là một đề tài thú vị để viết thành một truyện ngắn. Bờ hồ, và cô gái trẻ sống suốt đời ở đó. Một cô gái giống như em vậy. Nàng yêu hồ cũng như hải âu. Nàng có hạnh phúc và tự do như hải âu. Thế rồi có một người đàn ông xuất hiện. Ông ta phá vỡ cuộc đời nàng vì ông ta chẳng có chuyện gì hay ho tốt đẹp để làm. Phá tan nát cuộc đời nàng, cũng giống như con hải âu này.”

Nina về sau trốn nhà đi theo nhà văn Boris. Đoạn văn này khiến tôi nghĩ đến mối tình và khát vọng sống một cuộc đời mới của Nina, rồi tôi nghĩ đến mấy câu thơ:

Thuở ấy lòng tôi phơi phới quá.
Hồn trinh nguyên vẹn một làn hương.
Nhưng người nghệ sĩ từ đâu lại
Êm ái trao tôi một vết thương
Hai sắc hoa ti gôn – TTKH