Vụn vặt chuyện con hạc xám

Bạn quen lâu trên blog này biết là trong lúc hiking tôi thường chụp ảnh con hạc xám. Người Mỹ gọi nó là great blue heron. Chữ hạc xám là do tôi tự đặt nên có thể không đúng với tên gọi của nó. Tôi không rành tên chim, và tùy theo vùng miền. Có người gọi con crane là con hạc, hay sếu. Có người gọi heron là con diệc hay vạc, phải vậy không? Ngay bây giờ tôi cũng thường lầm con hạc với con vạc và con diệc. Ngay cả màu sắc của nó cũng không đúng. Người Mỹ dùng chữ blue có nghĩa là màu xanh còn tôi lại nhìn thấy màu xám. Chữ great ở đây dùng để phân biệt con hạc cỡ lớn còn con hạc kia nhỏ hơn.

Ở đây xin bạn cho tôi đi ra ngoài đề một chút để bàn về màu xanh hay xám. Tiếng Việt và tiếng Anh có nhiều chỗ khác nhau về màu sắc. Người Việt dùng chữ màu xanh rồi kèm thêm một danh từ khác hay tĩnh từ để phân biệt các màu xanh do đó chúng ta có màu xanh da trời, màu xanh lá cây, màu xanh lam, xanh trứng sáo, v. v… Người Mỹ dùng chữ blue để chỉ màu xanh nhưng cái màu xanh này có nhiều sắc đậm nhạt khác nhau. Xanh thật đậm cho đến ngã sang màu tím sậm, thậm chí nhìn giống như màu đen, vẫn gọi là xanh. Họ có chữ indigo để chỉ xanh đậm như màu xanh của quần jean. Chữ violet để chỉ màu tím. Indigo hay violet người ta có khi đều gọi là màu xanh cả. Màu lam, có khi con mắt tôi nhìn tùy màu đậm nhạt thấy sao giống màu xám quá. Có lẽ mắt của mỗi người nhìn thấy màu sắc khác đi, có khi tôi thấy nó màu tím mà người khác thấy nó màu hồng. Do đó người ta thấy màu xanh mà tôi thấy nó màu xám thì chắc cũng bình thường thôi. Phải không?

Heron có nhiều loại. Lật một cuốn sách nêu các loại chim vùng Bắc và Đông Bắc nước Mỹ, tôi thấy có con green heron, great blue heron, và little blue heron. Tối hôm qua đọc Wikipedia biết thêm có con great white heron. Loại này great white heron người ta này người ta thường tưởng lầm là egret loại lớn. Thật tình mà nói, tôi nhìn sao thấy con nào cũng giống con cò, mà cò ở Việt Nam thì nhiều lắm. Mù mờ như tôi còn biết có con cò quăm. Và còn biết có con nông cũng giống như con cò. Đoán vậy thôi chứ tôi chưa nhìn thấy con nông, chỉ biết qua câu ca dao “Cái cò cái vạc cái nông. Sao mày dẫm lúa nhà ông hỡi cò.” Chắc ba con này na ná giống nhau nên ông bà ngày xưa gôm lại chung trong câu ca dao. Gọi là great heron vì con chim này rất to lớn. Cao cở 4 ft. (khoảng 1mét 2) khi giang đôi cánh rộng ra phải đến 6 ft. (khoảng 2 mét).

Con hạc xám có dáng đẹp nhờ cổ cao, chân dài. Nó có vẻ gầy dù vóc dáng khá to lớn. Khi nó cất cánh hay đáp xuống đều có vẻ duyên dáng rất đẹp, tuy vậy nhiều khi nhìn cặp mắt thấy nó có vẻ dữ.

Hạc thường kiếm ăn dọc theo bờ sông, đầm cạn. Hạc ăn cá, rùa con, ốc, và ếch nhái. Hạc săn cá rất hay, có thể nuốt con cá rất lớn, tôi nhiều lần chứng kiến.

Có lần tôi gặp một con hạc xám dường như nuốt phải cái gì đó không phải là thức ăn. Cái vật đó, có thể là mồi câu giả bằng nhựa cứng, khiến nó không thể ngậm mỏ lại được. Tôi gặp con hạc không ngậm mỏ được hai lần. Lần thứ nhì ở bên kia bờ sông, nhằm khúc sông rộng nên ảnh nhỏ và mờ. Không thể nhìn thấy vật ngăn khiến nó không ngậm mỏ được rõ ràng, tôi vẫn biết con hạc bị thương tích và thấy thương hại cho nó. Không dễ dàng gì để cứu chữa những con chim như thế này.

Có lần tôi đọc báo thấy có một phụ nữ đang đi xe đạp, nhìn thấy con thiên nga bị bệnh nằm trên bờ dọc theo đường trail. Cô đã bỏ chiếc xe đạp lại ngay tại chỗ con thiên nga đang nằm, ôm con thiên nga đi đến nhà thương. Nhà thương khá xa nên cô phải quá giang người ta, đến chỗ cô đậu xe ô tô, và từ đó cô lái xe chở con thiên nga đến nhà thương. Con thiên nga cũng là loại chim to lớn, ôm một con chim 20 lbs đi bộ đường xa cũng nặng nề. Không biết cô có bị mất xe đạp không. Chuyện cứu một con vật thật không dễ dàng.

Tôi gặp hai lần ở hai nơi khác nhau, con hạc có vật chận trong mỏ, không thể ngậm lại. Tôi không biết đây là hai con khác nhau hay chỉ là một con nhưng lần nào cũng để lại chút xót xa trong lòng.

Tối qua mưa lớn, sáng nay trời mát và nắng đẹp. Tôi đang bí chuyện không có đề tài gì hay để viết, nên viết lăng nhăng các bạn đọc và xem ảnh giải trí trong mùa đại dịch. Tôi cố gắng mang một chút thiên nhiên đến với các bạn.

Viết xong rồi chợt nhớ ra còn một chuyện nữa muốn kể mà quên. Ở New Jersey, có ngôi nhà vùng phía nam, gần biển. Một hôm bà chủ nhà thấy có con hạc xám đứng trong sân sau nhà bà, bên cạnh thùng nước bà để mấy con cá còn sống, chồng con bà đi câu về đêm trước. Thấy con hạc muốn bắt cá để ăn nhưng sợ bà muốn bay đi, bà thảy cho nó một con cá. Nó ăn rồi nhưng có vẻ vẫn còn thèm. Bà thảy tiếp con cá nữa cho đến khi hết mớ cá trong thùng. Hôm sau nó tới, không có cá, bà lấy cá trong tủ lạnh ra cho nó ăn. Rồi từ đó về sau thỉnh thoảng nó lại đến để ăn cá. Bà từ đó đi chợ cũng mua cá đem về cất trong tủ lạnh, để tan đá cho nó ăn dần. Bà viết thành một quyển truyện thiếu nhi. Tôi quên mất kết cuộc như thế nào, hình như đến mùa đông con hạc đi trốn lạnh và bà kết thúc ở đó.