Nhật ký đọc 2

Cách đây không lâu, tôi đọc thấy tin một nhà văn nữ da đen qua đời. Tên của bà là bell hooks, đặc biệt không viết hoa. Ở Mỹ có nhiều nhà văn quá. Nhiều nhà văn xuất bản rất nhiều sách nhưng không được chú ý. Người đọc bình thường không phải nhà văn chuyên nghiệp, như tôi, chỉ biết đến tên các nhà văn này lúc họ qua đời, khi các tờ báo lớn nhắc đến tên họ. Thí dụ như bà bell hooks. Bà sinh năm 1952, thọ 69 tuổi. Bà được nhiều người biết đến với quyển “Feminism is for everybody: passionate politics.” Bà bell hooks còn vài cuốn cũng viết về feminism. Quyển này có ở thư viện gần nhà tôi. Tuy vậy tôi lại mượn thư viện một quyển khác “remembered rapture – the writer at work.”

Có lẽ tôi vẫn mang tâm trạng mình là người viết không chuyên, lúc nào cũng muốn tìm hiểu thêm về việc viết, nên những quyển sách viết về writing luôn luôn làm tôi chú ý. Đáng lẽ tôi chưa bắt đầu đọc quyển này, nhưng thư viện gửi email đòi tôi phải mang trả quyển sách này trong vòng hai ngày, vì có người muốn đọc. Chắc cũng là một nhà văn mắc nghẹn nào đó.

Đây là một quyển sách dễ đọc. Bởi vì sách về sự viết văn, người đọc, đọc cho biết, không phải nghiền ngẫm nhiều. Tôi tin là, để học viết người ta chỉ cần viết. Bắt đầu viết. Chữ sau đi sau chữ trước, viết thành bài, thành sách, cho đến khi hết ý, hay hết muốn viết. Đơn giản như Hemingway đã bảo, chỉ viết thôi.

Tôi đọc lướt qua, gặp vài câu văn hay, trích lại. Chừng nào siêng sẽ dịch.

remembered rapture the writer at work – bell hooks

mở đầu sách:

words have weight –
you bear with me
the weight of my words
suffering whatever pain
this burden causes you
in silence –

i bow to you

Rosa bell and Veodis Watkins

Chữ nghĩa có sức nặng –
Bạn hãy ráng chịu đựng
sức nặng chữ nghĩa của tôi
khổ sở với những đau đớn
chữ nghĩa của tôi đã gây ra cho bạn
trong thầm lặng –

Tôi cúi đầu trước bạn

. . . when I ask you to write more books, I am urging you to do what will be for your good and for the good of the world at large – Virgina Woolf

Khi tôi yêu cầu bạn viết thêm nhiều quyển sách nữa, tôi thúc giục bạn làm công việc ấy vì lợi ích cho chính bạn và cũng vì lợi ích cho nhiều người khác.

p. 3 writing from darkness

“No light neccessary,” granddaddy would say.  “There is light in darkness, you just have to find it.” 

“Không cần phải có ánh sáng,” ông tôi nói. “Có ánh sáng trong bóng tối, cháu chỉ cần tìm thấy nó.”

p. 13 women who write too much

There are writers who write for fame.  And there are writers who write because we need to make sense of the world we live in: writing is a way to clarify, to interpret, to reinvent.  We may want our work to be recognized, but that is not the reason we write.  We do not write because we must; we alsways have a choice.  We write because language is the way we keep a hold on life.

Có nhà văn viết để được nổi tiếng. Và có nhà văn viết để hiểu biết cái thế giới mà chúng tôi đang sống: viết là một cách làm sáng nghĩa, phiên dịch, và tái tạo. Chúng tôi có thể muốn tác phẩm của chúng tôi được chú ý, nhưng đó không phải là lý do mà chúng tôi viết. Chúng tôi không viết vì bị bắt buộc; chúng tôi luôn có sự chọn lựa. Chúng tôi viết bởi vì ngôn ngữ là một cách chúng tôi dùng để giữ gìn cuộc sống.

p. 57 writing without labels

Writing the truth of what we know is the essence of all great and good literature.

Viết về sự thật mà chúng ta biết là điểu căn bản cho tất cả tác phẩm văn chương hay và xuất sắc.

Every writer dreams of writing compelling work that will be read, understood, and appreciated.  Many writers do not dream of publication or of writing a best seller.  Most do not imagine ever making money from their work.

Mỗi nhà văn đều mơ ước được viết một tác phẩm độc đáo và tác phẩm này sẽ được đọc, hiểu, và quí trọng. Nhiều nhà văn không có mơ ước được xuất bản hay có một quyển sách bán chạy. Phần lớn họ không bao giờ tưởng tượng sẽ kiếm được tiền từ tác phẩm của họ.

Những chữ in nghiêng là bản dịch của Nguyễn Thị Hải Hà