Category: Mỹ Thuật

Lâu rồi hồi mùa đông, khoảng tháng 2, tôi không đi bộ ngoài đường phố được vì trời quá lạnh, vì thế tôi đi bộ trong concourse. Concourse là một dãy hành lang nối liền nhiều tòa nhà với nhau để người ta có thể đi từ tòa nhà này sang tòa nhà khác mà không phải đi bên ngoài trời quá nóng hoặc quá lạnh. Đường đi không dài lắm, tôi đi hết một vòng chỉ độ hai mươi phút. Giờ ăn trưa có thể đi ba vòng là vừa đủ một giờ. Tuy nhiên tôi mắc cỡ nếu đi nhiều vòng, chẳng hiểu tại sao mà mắc cỡ nữa, có lẽ vì ít người chịu khó đi nhiều vòng như thế. Continue reading Nghệ Thuật Điêu Khắc

Nói trước kẻo bạn trách và mắng. Những cái link có hình khỏa thân, nếu không thích xem ảnh khỏa thân xin đừng nhấp vào.

Andrew Wyeth (1917 – 2009) là con út của danh họa Newell Convers Wyeth. Từ lúc bé Andrew rất yếu ớt nên không được đến trường, bố mẹ ông mời giáo viên đến dạy riêng cho ông. Andrew bắt đầu vẽ từ khi còn rất bé nhờ quan sát ông bố họa sĩ, tuy nhiên mãi đến khi ông bố chết (xe của Newell đụng phải xe hỏa) ông mới thật sự phát huy nét vẽ riêng độc đáo của ông.

Tranh của Andrew Wyeth thường được vẽ màu tối như nâu, vàng cháy của cỏ khô, ảm đạm, buồn thảm. Thời ấy có nhiều người chê tranh của Andrew Wyeth xấu xí. Người ta thường xếp Andrew Wyeth vào trường phái chủ nghĩa hiện thực, tuy nhiên Andrew tự cho mình thuộc trường phái trừu tượng. Đối tượng vẽ của ông thường là thiên nhiên, phong cảnh mùa thu và mùa đông của Pennsylvania và Maine là nơi ông ở. Ông cũng vẽ rất nhiều chân dung là những người láng giềng của ông. Rất nhiều bức tranh của ông trông giống như ảnh chụp của một góc nhà, mái ngói, nhà kho, khoảng vườn, cửa sổ, là những hình ảnh bình thường nhìn thấy mỗi ngày.

Một trong những người mẫu nổi tiếng của ông là Christina Olson. Người mẫu đã đi vào lịch sử hội họa qua bức tranh Christina’s World được Andrew Wyeth diễn tả qua dáng ngồi ẻo lả trên cánh đồng cỏ khô, xa xa là ngôi nhà của người mẫu. Christina Olsen là do Betsy James, về sau Betsy trở thành vợ, giới thiệu làm người mẫu cho họa sĩ Andrew Wyeth. Betsy là bà vợ có tài quán xuyến, bà là người đảm nhiệm việc tổ chức, sắp xếp, ghi chép thứ tự các họa phẩm của chồng. Bà cũng là người đại diện cho công cuộc triển lãm cũng như mua bán tranh ảnh. Tất cả chuyện lớn chuyện nhỏ gì có liên quan đến nhà họa sĩ lớn này đều phải đi qua tầm kiểm soát của bà. Bà đã tuyên bố một cách tự hào, “tôi là giám đốc và trong tay tôi là người diễn viên tài giỏi nhất thế giới.”

Andrew Wyeth bảo rằng ông là họa sĩ theo trường phái trừu tượng là có lý do. Tranh của ông dễ bị ghép vào trường phái hiện thực tuy nhiên người xem tranh nếu hiểu Andrew Wyeth sẽ nhận ra những điều ông thể hiện không nằm trong bức tranh. Người xem chỉ nhìn thấy cái lưng của Christina, người có thân hình mềm mại với thế ngồi gợi cảm trên cánh đồng cỏ khô nhổm người nhìn về cuối chân trời sẽ phải tự hỏi Christina tìm gì, nhìn thấy gì, mơ ước gì?

Tôi không nhớ tôi đã đọc ở đâu và bây giờ thì khó truy tìm nguồn gốc bài biên khảo về tranh của Andrew Wyeth, có thể là một bài viết trên National Geography hay một tạp chí nào đó vì tôi nhớ bài viết không dài lắm và có ảnh minh họa. Tôi đã rất ngỡ ngàng khi biết Christina là người bại liệt, bà không đi được chỉ có thể bò lết, và gương mặt của bà rất xấu xí đến ghê rợn. Một phần vì những bắp thịt trên mặt của Christina bị tê liệt nên ánh mắt có vẻ dữ tợn. Tác giả của bài viết này còn viết rõ là hôm ông đến phỏng vấn bà Christina đã phải nằm trên nền đất để nói chuyện và trong khi nói chuyện, nước tiểu của bà chảy lênh láng vì bà bị tê liệt không kiểm soát được bàng quang.

Có lẽ Betsy, bà vợ của họa sĩ, đã cố ý chọn Christina làm người mẫu cho chồng là bởi vì bà rất ghen và độc đoán. Bài viết cũng nói rằng người mẫu trong bức tranh Christina’s World chính là bà Betsy do họa sĩ Andrew Wyeth tái hiện sau khi ông nhìn thấy Christina bò lết về nhà của bà từ cửa sổ nhà ông.

Ghen tuông như thế, canh giữ như thế, mà ông vẫn thoát khỏi sự kềm kẹp của bà vợ. Tôi không nhớ bằng cách nào nhưng Andrew tìm cách quen được với một cô gái rất trẻ tên là Siri Erickson và đã vẽ nàng hoàn toàn khỏa thân trong bức tranh Indian Summer. Bạn cũng biết Indian Summer là những ngày hè muộn màng, khi trời đã gần cuối thu bỗng có những ngày ấm áp như cái hồi xuân của tuổi già. Trong trí nhớ của tôi bài viết tôi đọc từ năm 2009 có nhắc đến một cô bé rất trẻ đâu chừng 13 hay 14 tuổi làm người mẫu trong một hay hai bức họa rồi sau đó không tiếp tục nữa. Tuy nhiên những người mẫu trẻ tuổi này không phải là người gây chấn động như Helga Testorf.

Từ năm 1971 đến năm 1985 Andrew Wyeth đã bí mật vẽ 247 bức tranh đa số là khỏa thân rất chi tiết và không che dấu bất cứ phần nào trên cơ thể của một người phụ nữ tên là Helga Testorf. Helga có thể bị xem là nhan sắc tầm thường so với quan niệm người mẫu thời trang hiện đại. Nàng là người gốc Đức, có thể nói là gân guốc và vạm vỡ với nét mặt khắc khổ. Andrew Wyeth bảo rằng ở nàng toát ra một vẻ sạch sẽ rất thô sơ, không son phấn trau chuốt. Helga là người giúp việc lặt vặt cho người chị của Andrew và có lẽ nhờ thế mà cả họa sĩ lẫn người mẫu thoát khỏi cặp mắt kiểm soát hoài nghi của bà vợ. Andrew có thói quen không bao giờ cho vợ xem tranh của ông đang vẽ và ông thường hay lang thang ngoài đồng để vẽ. Để vẽ Helga khỏa thân ông vẽ trong một nhà kho của chị và cất tranh ở một nơi khác. Toàn bộ 247 bức tranh được triệu phú Leonard Andrews mua và giữ trong một viện bảo tàng. Nếu bạn thích xem tranh khỏa thân của Helga xin tìm trên google images sẽ tìm thấy rất nhiều, nổi tiếng nhất là bức tranh Lovers.

Vì Andrew Wyeth quá nổi tiếng nên rất dễ tìm thấy tranh của ông. Tôi cũng có nhiều lần tình cờ nhìn tranh mà biết ngay là của Wyeth là nhờ màu tranh ảm đạm của ông. Tôi thích nhất là bức tranh Wind From The Sea (Gió Thổi Từ Ngoài Biển) vẽ tấm màn the bay tung trong gió bên ngoài là cánh đồng màu vàng sẫm với những vệt nâu cuối chân trời. Đây là một trong những bức mà tôi cho là tượng trưng cho khuynh hướng trừu tượng của Andrew Wyeth. Gió vô hình nhưng tác giả vẫn vẽ được gió và từ bức tranh người xem tha hồ tưởng tượng. Bạn nhìn thấy gì? Một người trong phòng nhìn ra ngoài trời, bệnh? Cô đơn? Giam hãm? Buồn bã? Mơ ước gì? Sợ hãi gì? Tại sao bầu trời bao la như thế mà không có chút màu tươi sáng? Không có cánh chim! Đồng cỏ như thế mà sao không có lá xanh? Cửa sổ rộng như thế sao không có cánh hoa nào? Bạn nhìn thấy gió, bạn có nhìn thấy người trong phòng? Ánh mắt và tâm sự?

Tất cả những bức tranh tôi nhắc tên trong blog này bạn đều có thể tìm thấy trên internet vì thế không đăng lên đây. Còn bức tranh Christina’ World xin mời bạn xem trên blog này.

Hôm nọ trong một blog có tấm ảnh đồng cỏ cháy tôi bảo là vì đồng cỏ này thuộc tiểu bang tôi ở gần với tiểu bang Pennsylvania nên đồng cỏ khô cháy có màu giống nhau. Hôm nay khi viết bài về Andrew Wyeth xem lại tài liệu tôi nhận ra mình sai. Christina Olson ở Maine vì thế đồng cỏ có màu nâu này ở Maine chứ không phải Pennsylvania. Thôi thì cau bảy bổ ba, chữa lại là vì cùng miền Đông Bắc của Hoa Kỳ nên đồng cỏ cháy có màu giống nhau. Sẵn viết nên nói thêm một chút về nàng Christina Olson. Nàng sống với người em trai tên Alvaro trong căn nhà gỗ của ông cố để lại cất trên một rẻo đất của mũi Hathorne thuộc bãi biển Maine. Al là một người nhỏ thó nhưng có lỗ mũi khá to đã ngồi làm mẫu cho Andrew Wyeth vẽ trong bức tranh Oil Lamp (Đèn Dầu) nhưng về sau ông từ chối không chịu làm người mẫu cho Andrew Wyeth vẽ nữa. Căn nhà Christina ở đã có thời được dùng làm lữ quán cho thủy thủ những người làm việc trên tàu đến từ Newfoundland trong đó có ông cố của nàng gốc người Thụy Điển. Khi không còn vẽ Alvaro nữa Andrew Wyeth chuyển sang vẽ những thứ có liên quan đến gia đình Olson như nhà cửa, chỗ phơi bắp ở tầng lầu, giỏ chứa trái dâu blueberry treo trong nhà kho. Trong bức tranh Hay Ledge Andrew Wyeth vẽ chiếc canoe không còn được dùng nữa vì Al phải săn sóc Christina nên cất trong nhà kho. Lợi tức của hai chị em thu nhập từ cánh đồng blueberry mọc hoang trên triền đồi sau nhà của họ. Hai chị em Christina và Alvaro chết cách nhau một tháng, Alvaro mất vào Christmas năm 1967. Khi đám tang của Christina tháng Giêng năm 1968, họa sĩ đã vẽ một bức tranh đơn giản màu đen trắng thật ảm đạm. (Đoạn cuối cùng trích trong bài báo A Visit to Wyeth Country của Brian O’Doherty in trong quyển The Art of Andrew Wyeth).

Tấm tranh này thì khỏi nói bạn đã biết rồi, tuy nhiên có vài chi tiết có thể bạn (cũng như tôi) chưa biết. Edvard Munch không chỉ vẽ một bức tranh “The Scream,” mà ông vẽ tất cả là bốn bản gần như hoàn toàn giống nhau. Bức đầu tiên được vẽ năm 1893 bằng tempera (bột màu pha với trứng). Có lẽ vì sự thành công to lớn của bức tranh đầu ông vẽ bức thứ hai bằng crayon (sáp màu) cũng vào năm 1893. Tấm tranh thứ ba ông vẽ bằng phấn thỏi pastel vào năm 1895. Năm 1910 ông lại vẽ “The Scream” bằng tempera. Continue reading chung quanh bức tranh The Scream

Xin mời các bạn xem ảnh không lời minh họa. Ảnh tự nó đã giải thích rồi.

http://www.nytimes.com/interactive/2011/03/28/opinion/20110328_Shapton.html

Hôm trước tôi có đăng những tấm ảnh họa sĩ Leanne Shapton vẽ cây cối trong công viên mỗi Chủ Nhật bà đi dạo. Lần này tôi mời  bạn xem ảnh bà vẽ những chai lọ chứa xà phòng, kem tắm, kem dưỡng da trong phòng tắm. Bà không nói rõ là ai tắm nhưng xin bạn hãy tưởng tượng một người nào đó đang tắm, nghe nhạc và nhìn những chai lọ có màu thật đẹp. Xin bạn click vào full screen và chờ cho ảnh hiện ra, hơi chậm nhưng xin kiên nhẫn. Click vào mũi tên để xem ảnh kế tiếp. Dưới mỗi tấm ảnh đều có mấy câu thơ và có tên của bài hát. Ảnh thứ nhất có 3 cái chai (hai chai màu xám và một chai màu đỏ) và một cái dao cạo màu hồng trên phông nâu và xanh. Dưới bức tranh có hai câu: I don’t want to set the world on fire. I just want to start a flame in your heart. Xin tạm dịch là Tôi không muốn nổi lửa đốt cháy thế gian. Tôi chỉ muốn nhóm ngọn lửa trong tim anh/em. Bức tranh vẽ lúc 8:10 sáng ngày 12 tháng Bảy năm 2010. Tựa bài hát là I don’t want to set the world on fire do ban nhạc Ink Spots (ca sĩ Eddie Durham, Sol Marcus, Edward Seiler, và Bennie Benjamin) trình diễn.

Xem link ở đây. 

LEANNE SHAPTON, đã từng là Giám đốc ban hội họa của báo Times. Bà vẽ tranh minh họa và là tác giả của các quyển như  “Những vật quý giá và tài sản riêng của  Lenore Doolan và  Harold Morris bao gồm cả Sách, Thời Trang, và Nữ Trang,”  “Cây Cối Đặc Sản của Canada”, và  “Cô ấy có xinh đẹp không?”

Bà xuất thân từ Ontario, Canada. Hiện nay bà đang sống ở New York. Bà là một trong những người sáng lập J&L Books, một cơ sở ấn loát không vị lợi chuyên in sách về hội họa và nhiếp ảnh. Mỗi Chủ Nhật bà đi dạo và chú ý đến cuộc sống hằng ngày cùng với cỏ cây rồi vẽ lại. Cứ mỗi cuối tháng bà cho ra mắt bộ tranh này.

—

Tối qua đăng ảnh những bức họa của LeAnne Shapton được collage lại thành một bức tranh lớn xong, tôi ngồi ngắm mãi. Tôi mơ ước có một ngày nào đó tôi có thể vẽ được những bức tranh về cây như thế.

Sáng nay thức sớm như lệ thường nhưng tôi nằm nướng. Ngoài cửa sổ lờ mờ những bóng cây khô, ngọn cây với những cành lá chằng chịt đan vào nhau. Cây cũng giống như loài người. Rừng biết bao nhiêu là cây nhưng chẳng có cây nào giống cây nào. Mỗi cây mỗi vẻ.

Tôi ở một nơi nhiều cây cối. Tôi nhìn cây mãi hết năm này đến năm nọ mà đến bây giờ vẫn yêu vẻ đẹp của cây cối qua bốn mùa. Một trong những bức họa của Shapton có một bức gồm màu trắng đen xám, có nâu nhưng không nổi bật nét nâu, giống như cảnh chung quanh nhà tôi hiện bây giờ. Cứ mỗi lần tôi nhìn thấy nền đất phủ tuyết trắng và bóng cây lờ mờ trong đêm, tôi vẫn mơ ước có khả năng vẽ lại cảnh này. Tôi yêu vẻ khô cằn trơ trụi của mùa đông. Buổi sáng đi làm ngồi cạnh cửa sổ trên xe lửa ngó ra ngoài, thấy tuyết trắng dọc bên đường xe lửa, những đồng lau khô màu nâu lắt lay trong gió, thấy những ngọn cỏ khô mỏng manh trên nền tuyết trắng. Chúng đẹp, lãnh đạm, khô héo, lạnh lẽo, nhưng đẹp. Cũng như những bụi lau sậy khô, những cây sim biển mọc dài theo bờ biển mùa hè nắng lóa, khô khan trần trụi như oằn mình chịu nóng. Tôi thấy chúng đẹp.

Biết là mình yêu vẻ đẹp nhưng không yêu đủ để đi ra ngoài trời lạnh mà săn ảnh. Nóng quá tôi cũng không dám ra đường. Cơ thể tôi càng ngày càng yếu ớt, kém chịu đựng.

Trời lạnh quá. Mấy hôm trước có một hôm nắng ấm lên được đến 45 độ F. Buổi trưa tôi đi bộ một giờ. Thành phố bị phủ tuyết bắt đầu tan chảy. Tuyết được gom thành từng đống cao ngất chảy nước ướt át đen ngòm. Hôm qua trời lại lạnh, gió mạnh như cắt xuyên qua bốn năm lớp quần áo. Từ bây giờ trời sẽ ấm dần, ngày sẽ dài hơn, buổi chiều đi làm về đã có ánh sáng buổi chiều.

Chiều qua đón thang máy, một người đồng nghiệp nữ đã đầy vẻ hy vọng, chỉ còn chưa đầy một tháng là đến mùa xuân.

Có người báo tin cho tôi biết hai họa sĩ Đinh Cường và Nguyễn Đình Thuần tổ chức triễn lãm tranh từ thứ Năm 28 tháng 10 đến thứ Bảy 6 tháng 11 năm 2010 ở Annam Heritage ở bên Tây. Dù không hiểu biết về hội họa tôi cũng thích xem tranh, xem sắc màu, bố cục, và thỉnh thoảng tìm hiểu tư tưởng của họa sĩ nếu có người giải thích. Nhưng mà trời ơi, làm sao có thể qua Paris để ngắm tranh của hai ông?

Đinh Cường nổi tiếng đã lâu đời. Viết về ông lại sợ người ta cho là mình dựa hơi người có danh tiếng nếu không chẳng ai đọc mấy bài tạp ghi ấm ớ này. Ông là bạn thân của Trịnh Công Sơn, mỗi người làm chủ một giang sơn. Ngu khờ nhưng tôi thấy trong nhạc của Trịnh Công Sơn có tranh của Đinh Cường và tranh của Đinh Cường
phảng phất những hình ảnh rất thơ.

Theo bài viết của Phan Anh Dũng đăng trên đặc san Cỏ Thơm, Đinh Cường sinh năm 1939 ở Thủ Dầu Một. Ông sống ở Sài Gòn, Đà Lạt, Huế là những nơi ông dùng làm bối cảnh cho tranh vẽ của ông. Hiện ông đang sống ở Virginia, Hoa Kỳ. Ông tổ chức triễn lãm rất thường xuyên hầu như hằng năm hay đôi ba năm một lần ở các thành phố lớn ở Việt Nam và nhiều nơi ở Mỹ và Pháp.

Tranh của Đinh Cường là kết hợp của trường phái lập thể, lãng mạn, và trừu tượng thể hiện trong Heaven and Earth, Standing on the Other Side of  Life, Golden City. Màu sắc và quang cảnh trong tranh của ông thường tĩnh mịch, lắng đọng. Phụ nữ trong tranh là những cô gái mảnh mai. Dáng dấp họ càng mềm mại hơn kín đáo hơn với những khăn quàng cổ vì trời lạnh và các cô yếu đuối không chịu được lạnh. Đôi khi cái khăn quàng cổ được thay thế bằng cái khăn che tóc (Nỗi Nhớ, Sen Mùa Hạ, Thiếu Nữ Trên Đồi Domaine de Mrie, Thiếu Nữ Trong Thành Nội, Huế – Dòng Sông Bay Trong Trí Nhớ). Họ phải che kín thân thể của họ nếu không che ở chỗ này thì phải che ở chỗ khác. Đôi khi ông vẽ một cô gái khỏa thân, như bức Rêu Phong, màu xám xịt như chìm dưới dòng sông tối. Tranh của ông đòi hỏi người xem một sự suy ngẫm về cuộc đời, sự sống và cái chết, thiên đàng và dương thế (Hành Hương). Như bức Khung Cửa Hẹp làm tôi tự hỏi người ta ép mình qua khung cửa hẹp đó để tìm thấy gì.

Trịnh Công Sơn đã nói về người bạn thân quí của mình như thế này: “Có một kẻ lì lợm đam mê kỷ niệm. Nơi tâm hồn hắn, tôi sững sờ bắt gặp đứa bạn trẻ trung ngày xưa. Trên mảnh đất riêng tư, âm vang hơn mười năm kia vẫn còn tươi tắn. Nếu biết khóc, hãy yếu lòng vào những phút này, nơi mà lòng ngưỡng vọng còn nguyên vẹn về một đóa qùy, một loài chim lạ, một con đường hiu hắt sương mù… Ðinh Cường chính là kẻ không chịu lãng quên đó. Cường vừa ra đi vừa ở lại. Uống chén rượu hôm nay mà nhớ chén rượu ngày xưa: Nhớ không Sơn rượu chiều Ðơn Dương bạn cùng ta uống cạn… Biết trở về cũng là cách tri ân những hội ngộ trong đời.”

Khung Cửa Hẹp – DC

Cầm Xanh – DC

Họa sĩ Đặng Phú Phong cho biết “Nguyễn Đình Thuần sinh năm 1948 tốt nghiệp Viện Mỹ Thuật Huế năm 1973 và triển lãm tranh cũng trong năm này tại Hội Việt Mỹ Đà Nẵng.”  Ông bắt đầu băng khuynh hướng siêu thực (surrealism) chuyển sang khuynh hướng trừu tượng.

Tranh của ông Thuần là những mảng mầu rực rỡ nhưng rất hài hòa trên nền xanh xám. Như những đóa hoa nở giữa trời ảm đạm, trong sương mù sáng sớm hay chiều hôm, hay những con cá màu bơi trong biển tối. Bức âm dương dùng mầu nâu nhạt và hoàng kim làm nền, người xem có thể nhìn thấy những thiên thần nho nhỏ lẫn lộn trong dòng người, và những đốm màu sậm có thể làm người xem liên tưởng đến những gì tối ám, như một cái đầu lâu chẳng hạn. Dòng Sông Ký Ức là bức tranh tả cô gái đẹp, tóc thề bay trong gió như câu ca dao, tóc dài sao vội cắt ngang, thả bay trong gió hai hàng lụy sa. Bức Nhật Nguyệt là bức tranh lõa thể của cô gái thật đẹp với những cắt nối của các mảng mầu tạo nên vẽ nửa kín nửa hở rất đẹp mắt mà không tục tằn. Khán giả cần nấn ná lâu hơn để tự hỏi cái gì làm người ta lãng quên khi vào Vườn Quên Lãng, và có phải trong Hoài Niệm Xanh có rất nhiều nắng vàng?

Dòng Sông Ký Ức – NDT

Nhật Nguyệt – NDT

Âm Dương – NDT

Tôi có thể kể cho các bạn nghe về tranh của hai họa sĩ này nhiều hơn nhưng tôi phải mua vé số để nếu may thì có tiền qua Paris xem cuộc triển lãm này. Bạn nào ở bên Tây mà gần Paris thì có thể xem tranh được đấy. Xem rồi nhớ kể cho tôi nghe với nhé.

Tượng của một phụ nữ trẻ, ngồi giữa vườn sen, chung quanh hơi nước được phun thành khói mù mịt.  Đôi khi hơi nước lắng dịu lại người xem sẽ thấy tượng đang ngồi đi… tiểu. Nếu bạn click vào cho hình to hơn sẽ thấy dòng nước đang chảy.