Duke Farms

Tôi đi chơi Duke Farms hồi cuối tuần. Tranh thủ, còn vài phút là đến giờ đi làm, đăng vội mấy tấm ảnh, tối về sẽ viết thêm về chỗ này.1Đố bạn biết cái này là cái gì. Tôi lần đầu tiên nhìn thấy nó, ngạc nhiên, hỏi, ông chủ tôi giải thích. Đây là cái bàn chải phủi giày. Chúng tôi sắp vào tòa lâu đài của bà Doris Duke, bây giờ được biến thành phòng tiếp du khách đến thăm trang trại này. Vì ngôi nhà mới trùng tu rất đẹp, người ta cẩn thận giữ nền nhà sạch sẽ nên du khách phủi bụi đất bám trên giày bằng cách chùi giày vào đây.

2Đây là thác nhân tạo trong vườn “thượng uyển.” Tốn kém biết bao nhiêu nhưng vẫn không làm mình xuýt xoa thán phục như xem những cái thác thiên nhiên.

3

Chẳng biết nên gọi chỗ này bằng cái tên gì. Từ con đường chính, tráng nhựa có tên là Central Way chạy theo hướng Bắc Nam, rẽ nhánh vào một nơi gọi là Hay Barn, tôi chưa xem Hay Barn nhưng bị cái kiến trúc đồ sộ này thu hút. Hai bức tường rất cao, dây leo kín xanh mướt mắt, giữa hai bức tường này là một công viên nhỏ, bên trong dọc theo chung quanh tường là những bức tượng điêu khắc hình các nữ thần của Athen Hy Lạp (Athena).

4Bạn thấy đó, tượng cao lớn bằng người đàn ông đang chụp ảnh. Trên bức tường có cửa sổ. Tôi không rõ đây là dự định của chủ nhân định xây cất gì rồi bỏ dang dở. Khi nào có dịp trở lại tôi sẽ tìm hiểu thêm.

5Đây là ảnh chụp gần của một Athena. Cùng cỡ với người thật.

6 7Hoa trên một cây cổ thụ tôi không biết tên. Trong trang trại này có bốn cây cổ thụ lâu năm nhất của tiểu bang New Jersey. Bốn trong mười cây cổ thụ cao niên nhất, nhưng tôi không biết chúng sống thọ được bao nhiêu năm rồi. Hoa này mọc trắng ngát xum xuê, mùi thơm giữa trưa như đặc lại trong không gian.

8

9

1011Ảnh một số lan trong nhà kính. Trời nóng, trong nhà lan đầy hơi ẩm làm khó thở vô cùng. Ông chủ đưa tôi đi vào một ngày nóng như đổ lửa. đạp xe chừng hai giờ đồng hồ là tôi mệt nhoài vì hơi nóng và bị côn trùng như muỗi bọ tấn công. Trời mới vào hè mà đã chín mươi độ F.

12Khi tôi đến đồng hồ gõ đúng một giờ. Trông tường đá thật cổ kính làm tôi có cảm giác mình đang nhìn một lâu đài thời Trung cổ. Kiến trúc này được xây khoảng chừng năm 1950.

13

Chỗ này được đặt tên là Coach Barn. Đóng cửa không được xem bên trong nhưng những cái tường đá và mái lầu trong giống lâu đài trong cổ tích lắm.

14Đây là Old Foundation. Ông James Duke định xây lâu đài ở đây, nhưng xây xong foundation, chân tường, nền móng để xây lầu lên thì ông bỏ nửa chừng. Người ta không hiểu lý do nhưng vào khoảng ấy công ty thuốc lá của ông bị thua một vụ kiện lớn, ông vẫn còn giàu nhưng có lẽ không vui nên mang hết cơ sở thương mại qua châu Âu.

15Một bồn phun nước bằng đá trước chân móng của tòa lâu đài, nếu xây lên có lẽ rất vĩ đại tương đương chỗ ở của các vị đế vương.

Từ nhà tôi đến Duke Farms chưa đầy mười dặm về hướng Tây Nam , lái xe chừng mười lăm, hai chục phút là cao. Nhiều lần đi ngang nơi này, thấy hàng rào bằng đá đầy vẻ cổ kính, đẹp một cách uy nghi. Nhiều lần nghe nhắc đến nhìn thấy ảnh trên mạng nhưng mỗi lần muốn đến xem đều nghe tin là đóng cửa để trùng tu. Cách đây chừng một hay hai tuần thấy nghe tin đã mở cửa trở lại cho công chúng đến xem. Trước công trình này được gọi là Duke Gardens . Nay đổi tên là Duke Farms.

Duke là họ của đại gia James Buchanan Duke chuyên về thuốc lá và điện lực. Ông mất năm 1925 toàn bộ tài sản để lại cho cô con gái duy nhất là Doris Duke, gia tài trị giá 140 triệu mỹ kim lúc bấy giờ. Doris Duke yêu thích nhiều bộ môn như du hành, báo chí, tranh tài trượt sóng, kiến trúc và trang trí vườn hoa công viên, bảo tồn thiên nhiên, họa phẩm nghệ thuật Á châu – Hồi giáo, và phục hồi những tòa nhà cổ. Bà có thể nói chín thứ ngôn ngữ. Năm 1945 bà làm phóng viên chiến trường một thời gian ngắn. Sau chiến tranh bà sống ở Paris viết cho báo Harper’s Baazar. Bà yêu thích âm nhạc nhất là jazz, bà có thể chơi piano, và đặc biệt rất yêu thích thánh ca, bà cũng tham gia ca đoàn của nhà thờ.

Duke Farms, có diện tích khoảng 12 kí lô mét vuông trang trại của giòng họ Duke, là tài sản của ông bố, nơi bà Doris sống từ hồi bé thơ. Vốn yêu thích thiên nhiên và đam mê trồng cây cảnh, bà thành lập Duke Gardens, một hình thức nghệ thuật đại công viên với kiến trúc, ánh sáng, điêu khắc, cây cối hoa kiểng đặc biệt, có nhà kính trồng lan, bao gồm mười một tiểu công viên nối liền với nhau.  Khi Doris Duke qua đời bà để tài sản lại cho các quỹ từ thiện. Ngày còn sống bà cũng rất hào phóng, thường tặng tiền cho các cơ quan với tư cách ẩn danh. Sau khi bà qua đời, đại công viên Duke trở nên hoang phế và bị đóng cửa năm 2008. Rất nhiều công trình kiến trúc và điêu khắc của đại công viên Duke đã bị tháo gở, trang trại Duke (Duke Farms) bây giờ chỉ còn lại cây cối, hoa hoang dã, và một vài tượng điêu khắc.

Tài sản của bà bị xâu xé tứ tán bởi những kẻ tham lam. Một số ít còn lại được các hội đồng tài chánh quản trị. Trang trại Duke mở cửa cho công chúng thưởng ngoạn với những chương trình tham quan hoa dại, ngắm các loại chim hiếm, chim thiên di, cũng như loại chim sống ở địa phương, quan sát bướmn chuồn chuồn, côn trùng cũng như các loại bò sát. Tuy phần lớn vườn hoa trong nhà kính đã bị giải tán, nhà kính trồng lan vẫn còn trưng bày rất nhiều loại lan. Trang trại Duke cũng tổ chức những buổi dạy vẽ và chụp ảnh.

16Đây là nơi được dùng làm trung tâm đón du khách, có chỗ chiếu phim về những cái đại viên như vườn thượng uyển của gia đình Duke, có nơi trưng bày hình ảnh về thiên nhiên côn trùng hoa bướm, v.v… để cổ động ý thức về green earth (đất lành).

2 thoughts on “Duke Farms”

Leave a comment